Quán Thân: Phần 9 Giai đoạn Tử Thi (Kāyānupassanā Navasivathikapabbaṃ)

Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātaṃ. So imameva kāyaṃ upasaṃharati — ‘Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.

Lại nữa này các Tỷ kheo, Tỷ kheo, như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa một ngày, hai ngày, ba ngày, thi thể ấy trương phồng lên, xanh đen lại, nát thối ra. Tỷ kheo quán thân ấy như sau: “Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy.”

Iti ajjhattaṃ vā … Evampi kho, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati.

Đoạn kinh trên cần được hiểu theo cách tương tự như đã giải thích trước đó.

Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ kaṅkehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ byagghehi vā khajjamānaṃ dīpīhi vā khajjamānaṃ siṅgālehi vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ. So imameva kāyaṃ upasaṃharati  — ‘Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.

Lại nữa này các Tỷ kheo, Tỷ kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa bị các loài quạ ăn, hay bị các loài diều hâu ăn, hay bị các chim kên ăn; hay bị các loài chó ăn; hay bị các loài giả can ăn, hay bị các loài côn trùng ăn. Tỷ kheo quán thân ấy như sau: “Thân này tánh chất là như vậy, bản chất là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy.”

Iti ajjhattaṃ vā … Evampi kho, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati.

Đoạn kinh trên cần được hiểu theo cách tương tự như đã giải thích trước đó.

Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ … Aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ … Aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ … Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disā vidisā vikkhittāni, aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena gopphakaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ aññena phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhiṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ. So imameva kāyaṃ upasaṃharati  — ‘Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.

Này các Tỷ kheo, lại nữa Tỷ kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa; với các xương còn liên kết với nhau, còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại; với các xương còn liên kết với nhau, không còn dính thịt nhưng còn dính máu, còn được các đường gân cột lại, với các xương còn liên kết với nhau, không còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại; chỉ còn có xương không dính lại với nhau, rải rác chỗ này chỗ kia, ở đây là xương tay, ở đây là xương chân, ở đây là xương ống, ở đây là xương bắp vế, ở đây là xương mông, ở đây là xương sống, ở đây là xương đầu, … Tỷ kheo quán thân ấy như sau: “Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy”.

Iti ajjhattaṃ vā … Evampi kho, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati.

Đoạn kinh trên cần được hiểu theo cách tương tự như đã giải thích trước đó.

“Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇapaṭibhāgāni … Aṭṭhikāni puñjakitāni terovassikāni … Aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ upasaṃharati — ‘Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Iti ajjhattaṃ vā kāye kāyānupassī viharati, bahiddhā vā kāye kāyānupassī viharati, ajjhattabahiddhā vā kāye kāyānupassī viharati. Samudayadhammānupassī vā kāyasmiṃ viharati, vayadhammānupassī vā kāyasmiṃ viharati, samudayavayadhammānupassī vā kāyasmiṃ viharati. ‘Atthi kāyo’ti vā panassa sati paccupaṭṭhitā hoti yāvadeva ñāṇamattāya paṭissatimattāya anissito ca viharati, na ca kiñci loke upādiyati. Evampi kho, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati.

Lại nữa này các Tỷ kheo, Tỷ kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn toàn xương trắng màu vỏ ốc … chỉ còn một đống xương lâu hơn một năm … chỉ còn là xương thối trở thành bột. Tỷ kheo quán thân ấy như sau: “Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy.”

Phép quán niệm về 9 giai đoạn của tử thi là một thử thách lớn. Ngay cả ở các quốc gia châu Á, nơi Phật giáo đang thịnh hành, việc tìm kiếm tử thi để làm đề mục cũng rất khó khăn. Vào thời Đức Phật, dường như người ta thường bọc xác chết trong vải trắng rồi bỏ ở các nghĩa trang rìa rừng. Các loài động vật hoang dã sẽ đến ăn xác, và các nhà sư sẽ thu thập những tấm vải liệm bẩn này, giặt sạch, nhuộm, rồi may thành y áo. Đề mục này phù hợp với bối cảnh lúc đó, khi người ta chưa quan trọng việc hỏa thiêu hay đào huyệt mộ, và đất nghĩa trang chẳng có ích gì đối với nông dân. Những chỗ như vậy cũng là nơi vắng vẻ, không ai lui tới vì sợ ma, rất thích hợp cho các nhà sư hoặc ni cô ẩn tu, miễn là họ đủ can đảm.

Ngày nay, khi một tín đồ ngoan đạo hoặc một nhà sư qua đời, chúng ta chỉ có thể giữ thi thể họ nằm trong tu viện ít ngày. Không thể chờ đến lúc thi thể hoàn toàn phân hủy, vì như thế là vi phạm tiêu chuẩn về sức khỏe cộng đồng.

Bất kể trong trường hợp nào, phép tu này cũng rõ ràng là không phù hợp với những ai yếu bóng vía. Đây là một phương pháp khó khăn, chủ yếu dành cho các vị tu khổ hạnh trong rừng như ngài Taung Pulu Sayādaw hay Ajahn Mun.

Hành giả nên chọn đối tượng thiền phù hợp với bản tính của mình. Trong số 14 phương pháp quán thân được đề cập, hãy bắt đầu với một phương pháp chính, chẳng hạn như chánh niệm hơi thở, quán tứ đại hoặc quán bất tịnh. Sau khi chọn được phương pháp chủ đạo, hãy tăng cường sự tỉnh giác trong mọi sinh hoạt thường nhật và bốn tư thế (đi, đứng, nằm, ngồi). Khi chánh niệm về thân đã vững vàng, bạn có thể mở rộng phạm vi quán chiếu sang các cảm xúc, ý nghĩ và đối tượng của tâm. Hãy bắt đầu với những gì dễ nhận biết nhất, rồi dần dần đi sâu vào những đối tượng vi tế hơn, cho đến khi nhận thức được cả những yếu tố nhỏ nhất và sự sinh diệt của chúng. Bất cứ khi nào các đối tượng thứ yếu trở nên lấn át, ví dụ như một trong năm triền cái, hãy dồn toàn bộ sự chú ý vào chúng cho đến khi chúng tan biến, rồi sau đó quay lại với chánh niệm về thân cùng đối tượng quán chiếu chính.

Phần 9 Giai đoạn Tử Thi đã hoàn tất. Navasivathikapabbaṃ Niṭṭhitaṃ.

Mười bốn phương pháp Quán Thân đã hoàn tất. Cuddasa Kāyānupassanā Niṭṭhitā.